admin
Podizanje kontroverznog spomenika nevinim žrtvama 1944/45 u Novom Sadu obustavljeno je, i to na zahtev izvođača radova. Gradske vlasti međutim poručuju da od spomenika ne odustaju, ali još ne odgovaraju na pitanje N1 kada će ponovo biti raspisana javna nabavka. Inače, vest o raskidu ugovora pojavila se nekoliko dana nakon što su novosadski antifašisti na spisku 1300 navodno nevinih žrtava, našli još “uljeza” odnosno osuđenih ratnih zločinaca iz Drugog svetskog rata, i to uglavnom pripadnika ustaškog pokreta.
Postament je postavljen još u julu i na tome se završilo. Rokovi su probijani, radovi zaustavljeni, a sada i zvanično – od spornog spomenika i izvođač je digao ruke.
„Izvođač radova tražio je sporazumni raskid zbog toga što nije u mogućnosti da radove okonča usled konstantnih ometanja, ugrožavanja samog gradilišta, ugrožavanja objekta i oštećenja na njemu i, naravno, i ugrožavanja bezbednosti samih radnika na gradilištu, tako da je taj ugovor raskinut“, kaže Igor Crnobarac, zamenik gradonačelnika Novog Sada za 021.
Novosadski antifašisti i deo opozicije pozdravili su odluku i pozvali gradsku vlast da odustane od podizanja memorijala. „Inicijativa digni gard odbrani grad“ isti zahtev je gradskoj skupštini uputila još 31. oktobra, uz peticiju sa više od 5.000 potpisa. Zakonski rok od mesec dana je istekao, ali odgovor nisu dobili.
„Dakle zahtev je vrlo jednostavan, staviti postojeću odluku van snage, uspostaviti novu stručnu komisiju koja će se sastojati od stvarnih ljudi, koji imaju ime, prezime, i iza sebe u svakom smislu, jedan stručni bekgraund, a onda na osnovu stvarnog spiska razgovarati o spomeniku. Savez Vojvođanskih Mađara, koji je podnosilac ove inicijative uporno tvrdi da spiska nema. To prosto nije istina, spisak postoji i nije stvaran i pravljen namenski u vezi sa spomenikom i sa odlukom, Očigledno je da je korišćen jedan stari spisak koji se odnosi na tajne grobnice a u tom spisku se nalaze se svi ovi pomenuti zločinci“, kaže Marija Srdić iz Antifašističke koalicije.
Na spisku koji je priložen incijativi za podizanje memorijala, Antifašistički front 23. oktobar prvobitno je otkrio više desetina imena osuđenih ratnih zločinaca, ukjučujući učesnike i organizatore novosadske racije. U međuvremenu je tvrde, otkriveno još uljeza.
„Ono što je posebno zanimljivo je da su to mahom bili pripadnici ustaških snaga koji su delovali u Sremu u periodu II svetskog rata dakle, na tom spisku je nađeno još novih dvadesetak Ustaša koji su pobrojani kao nevine žrtve komunističkog terora, jer zapravo čitav čitava stvar sa tim spiskom i sa tom komisijom koja je to radila je bila da prikaže narodno-oslobodilačku vojsku i partizanski pokret i komuniste kao zločince i u tom smislu su oni na taj spisak stavljali pripadnike valjda svih okupacionih fašističkih snaga koje su delovale na teritoriji Vojvodine“, kaže Miloš Perović, sociolog.
Tvrdnje dela opozicije i aktivista da se u Novom Sadu podiže spomenik fašistima, iz Saveza vojvođanskih Mađara razumeju jednostavno kao – bezobrazluk. Poručuju i da će na ovaj postament statua biti postavljena tek kada lokacija bude propisno obezbeđena – javnom rasvetom i video nadzorom.
Cela priča oko spornog memorijala traje neobično dugo – još od 2017. godine, kada je Savez vojvođanskih Mađara u skupštini grada podneo inicijativu za njegovo podizanje. Saga se nastavlja i u 2023. godini, jer iz grada za sada poručuju da od spomenika neće odustati.